Шахмат-бұл балаларға үлкен қуаныш, рахат сыйлайтын ойын ғана емес, сонымен қатар олардың ақыл-ой дамуының тиімді, тиімді құралы. Өйткені, В. А. Сухомлинский: "шахмат болмаса, ақыл-ой қабілеттері мен есте сақтау қабілеттерін толыққанды тәрбиелеуді елестету мүмкін емес.
Ең бастысы, шахмат-бұл мидың интеллектуалды қабілетін едәуір арттыратын керемет жаттықтырушы. Ойын барысында мидың екі жарты шарының бір мезгілде және синхронды жұмысы жүреді, соның арқасында логикалық және дерексіз, интуитивті ойлаудың белсенді дамуы байқалады.
Мамандар балаларды ерте жастан бастап шахмат ойнауға үйретуге кеңес береді, бұл баланың интеллектуалды және жеке дамуына оң әсер етеді. Оқушылар логикалық ойлауды, талдауды, зейінін шоғырландыруды, ақпаратты есте сақтауды үйренеді.
Шахмат ойыны жеңіске деген ерік-жігерді, мінездің беріктігін және эмоционалды тұрақтылықты дамытады. Партияның жоғалуы да тәрбиенің маңызды элементі болып табылады. Бала жоғалтуды, қателіктерін талдауды үйренеді, баға жетпес тәжірибе жинақтайды.